School enzo

Wie ons een halfjaar geleden had gezegd dat wij ooit onze jongens zouden gaan homeschoolen, die hadden wij gierend van het lachen voor gek verklaard. Homeschoolen! Dat is toch iets voor weeïge antroposofen, of voor zwaar-orthodoxe christenen — in elk geval: voor mensen die denken dat hun kinderen niet goed af zijn in het reguliere onderwijs. Die vinden dat kinderen baat hebben bij meer vrijheid, of juist strikter toezicht, of andere regels, of meer individuele aandacht, dan school kan bieden. Wat zielig voor die kinderen!! En voor die ouders ook, zeg… 24 uur per dag je kinderen om je heen, je moet er toch niet aan denken.

Om een lang verhaal kort te maken: wij zijn aan het homeschoolen. Niet omdat er hier in de wildernis geen school is, want die is er wel (met 30 leerlingen). Maar omdat bleek dat wij bijna $40.000 dollar zouden  moeten betalen om de jongens hier een jaar te laten meedraaien. Daarvoor kunnen wijzelf tien jaar aan de universiteit van Vancouver studeren!

Eerst even iets anders: de leerplichtambtenaar in Nederland. Die had ons de vorige keer (2016) toestemming gegeven om een halfjaar weg te gaan, omdat de kinderen hier in Atlin naar de ‘preschool’ zouden gaan. De preschool was qua niveau een soort crèche, en ook nog eens voor halve dagen. Het was geen enkel probleem dat dat geen vergelijk was met onze toch best serieuze groep 1 en 2. Ook geen probleem dat het schooljaar in Canada al op 15 juni was afgelopen, een maand eerder dan in Nederland.

Dat laatste bleek ditmaal wel een struikelblok te zijn. We hadden een keurige ‘letter of acceptance’ van de lagere school in Atlin, maar de leerplichtambtenaar gaf ons geen toestemming. Ja, wel als we op 16 juni zouden terugvliegen naar Nederland en de kinderen daar op 17 juni weer in de schoolbanken zouden zitten. Dat gingen we natuurlijk niet doen – teruggaan als de sneeuw net weg is, en als het noorden net ontluikt en roept: op vakantie!

Preschool in Atlin in 2016

“Maar u begrijpt toch wel dat u dan in gebreke bent?”, vroeg de leerplichtambtenaar. Eh, nee, dat begrepen we niet. Dus besloten we ons voor dit jaar (2018-2019) uit te schrijven uit Nederland. Dan heb je met de leerplicht niets meer te maken.

Bijkomend voordeel was dat we dan twaalf, in plaats van acht maanden konden gaan. Acht maanden is het maximum waarvoor je vrijstelling van leerplicht kunt krijgen, omdat je je officieel uit Nederland dient uit te schrijven als je langer dan acht maanden naar het buitenland gaat. Twaalf maanden dus, hoezee! De volle cyclus van de seizoenen. Beginnen waar we de vorige keer waren gebleven: in augustus, als de bladeren beginnen te verkleuren en de winter zich al aandient. Daarvoor namen we de rompslomp van het uitschrijven (belasting, KvK, hypotheekrenteaftrek, verzekeringen…) maar voor lief.

Uitgeschreven! De papier-ellende is in werking gezet.

En toen was daar de school in Atlin. Al begin 2018, ruim op tijd, had de school de jongens ingeschreven. Van harte welkom waren we! Van schoolgeld werd met geen woord gerept. Toen wij daar in de visumformulieren een vraag over tegenkwamen, toch maar eens geïnformeerd. School is voor de Canadezen gratis, lazen we op internet, maar voor buitenlanders ook? Nee dus. Daar rolde die $40.000 uit de bus. Tien keer zoveel als elders in het land. Dat is omdat het zo ongelooflijk duur is om in het hoge noorden een school met 30 leerlingen te runnen – en dat bedrag slaan ze kennelijk hoofdelijk om, als ze het schoolgeld berekenen.

Maar, zo bleek na veel mailen en bellen met het hoofd van het schooldistrict, 1000 km verderop: die soep werd niet zo heet gegeten. De jongens zouden informeel mogen meedraaien met bepaalde activiteiten, zoals sport, cultuur en buitenlessen. En misschien ook wel taal en rekenen, in overleg met de lokale directeur en met de leraar – “als jullie zelf maar in de gaten houden dat ze niet gaan achterlopen, zodat de leraar geen extra tijd aan hen hoeft te besteden.” Prima!

Bij aankomst in Atlin bleek die soep wél heet gegeten te worden – gloeiend heet zelfs. De directeur in Atlin wilde er helemaal niets van weten. Er was niets mogelijk. Ook geen informele regeling, waarbij de jongens soms zouden mogen aanschuiven, en wij een paar flinke duiten in een schoolfonds zouden storten, of Teun als gastdocent science-lessen zou komen geven. Niets van dat alles. De reden? Dat het scheve ogen zou geven bij de lokale bevolking. Daar geloven wij geen klap van. Iedereen die wij spreken, reageert op dit verhaal met ongeloof, afgrijzen en plaatsvervangende schaamte. Wat een gemiste kans, voor alle partijen!

Ik zou er nog veel meer over kunnen vertellen, over dat gesprek met die directeur, en hoe wij inwendig vloekend en zéér teleurgesteld de school verlieten, over de wederzijdse argumenten en de bureaucratie, maar laat maar. Nou, één dingetje dan nog: als een van ons twee een werkvisum had gehad, dan waren de jongens gratis naar school gegaan! Maar zo’n visum krijg je niet als zzp-er. Een baan overigens ook niet, als je al zou willen.

Homeschoolen dus! Onvoorzien – maar natuurlijk hadden we sowieso het een en ander bij ons. Ook al waren ze hier wel naar school gegaan, dan hadden we nog qua taal- en rekenonderwijs, en nog wat zaken, hier zelf aan de bak gemoeten. Juf Natascha van school had ons voor vertrek bijgepraat over de leerdoelen voor groep 4 en 5 – en had, superaardig, een hele stapel werkbladen gekopieerd, onder meer voor ‘tempolezen’ en rekenen. Plus klokkijken en hoofdletterschrijven voor Bram. We hadden dus een goed gevulde schoolkoffer mee.

Maar het kwam maar niet op gang. We hadden allerlei ambitieuze plannen, maar geen structuur. Allemaal ideeën, maar eigenlijk geen idéé. De jongens wilden sporadisch wel aan de gang, maar vooral met timmeren, koekjes bakken en vingerhaken. Het was dus een hoop hangen en wurgen om ze aan het schrijven, rekenen en zelfs lezen te krijgen… Bovendien hadden we het eigenlijk ook te druk met het genieten van de nazomer. Zo veel mogelijk naar buiten, als een dolle op pad (naar Alaska, naar de omringende dalen, kamperen bij de gletsjer) om de laatste staartjes nazomer mee te pikken, voor de eindeloos lange en donkere winter zich zou aandienen.

Na drie weken modderen, en een almaar slechter wordende gemoedsrust en tanende autoriteit, bedachten we dit:

En dat bleek de sleutel. Niet eens zozeer de structuur, want de kaartjes verhuizen nogal eens van dag, en de jongens hebben toch echt wel de neiging om alle leuke kaartjes eerst te doen. Maar meer vanwege het concrete, bevredigende principe: kaartjes verplaatsen van ‘te doen’ naar ‘gedaan’. En dan aan het eind van de week zoveel mogelijk kaartjes gedaan hebben – in elk geval meer dan je broer.

Jelle zag er meteen de lol van in, Bram had daar een paar weken voor nodig (op de foto hierboven ontbreekt bij hem nog de helft van de week, bijvoorbeeld 🙂  ) . Na een week goed werken mogen ze een mooie glittersticker uitzoeken… en bij een x-aantal stickers mogen ze, eh, daar moeten we nog even over nadenken. Op berensafari…? Houthakken met een echte bijl? Vissen? Fikkie stoken? Schieten met een echt geweer? Check, allemaal al gedaan.

Van alles wat, van rekenen en ‘tempolezen’ tot hout bewerken en blokfluit spelen. Veel tekenen en knutselen. Er zijn een paar kaartjes (die met een gekleurde streep eromheen) die elke dag moeten – zoals lezen, dagboek, en even het weer noteren (temperatuur, wolken, wind (golven op het meer?) en hoe ziet de berg aan de overkant van het meer eruit?). De rest is een, twee of drie keer per week.

Als je de tijden van de losse activiteiten bij elkaar optelt, zou je elke dag binnen een uur à anderhalf klaar kunnen zijn. Haha, dat is dus niet het geval. Het blijft hangen en wurgen. Er wordt veel geklaagd, geprotesteerd, uit het raam gestaard en ‘naar potloden gezocht’. Maar heel langzaam begint er toch wat te gebeuren. Als ze even vergeten dat het een opdracht is, dan komt er verrassend vaak een hoop ijver en enthousiasme naar boven. Ja, zelfs bij onze kleine dromer die nog niet echt het grote plaatje doorheeft.

Zijn grote broer, die redt zich eigenlijk vrij zelfstandig. Die heeft ook echt in de gaten dat zijn klas in Nederland nu zonder hem verder leert, en dat hij daar volgend jaar graag weer bij wil aanhaken.

Er wordt vrij veel gelezen. In de e-readers… want stapels boeken mee, dat kon nu eenmaal niet. We downloaden van alles en – als we ze eraan herinneren, en ze er echt even voor neerzetten – dan is er opeens verrassend veel leesplezier. Ze pakken nog niet spontaan hun boek, en ik moet mezelf dwingen om dat OK te vinden. Niet iedereen is de kleine nerd die ik vroeger was. Deze jongens zijn vooral voor deze dingen te porren:

Jelle heeft, vrij zelfstandig, een timmerwerkbank gemaakt. En Bram… die is bezig met een gefiguurzaagde uil, die je ophangt aan touwtjes en die met zijn vleugels flapt als je aan een touwtje aan zijn buik trekt! Hij googelt zelf hoe dat werkt en hoe een oehoe er precies uitziet…

Dat was even een vrij praktisch verhaal… Een volgende keer geef ik graag een wat meer filosofische bespiegeling. Over ‘levenslessen’, tijd om te ontdekken wat je passies zijn, ‘in de leerstand blijven’, faalgedachten, laissez faire, projectie, sociale isolatie en cabin fever – en: 24/7 je kinderen om je heen, terwijl je zelf ook nog probeert te werken.

Wordt vervolgd…